Arabinogalaktan to związek zaliczany to rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, o budowie polisacharydu złożonego z galaktozy i arabinozy. Najbogatszym naturalnym źródłem tego składnika jest kora modrzewia (Larix), ale znaleźć go można też w warzywach i ziołach. Otrzymuje się go za pomocą pary wodnej. Arabinogalaktan jest zaaprobowany przez FDA (Agencję Żywności i Leków) i uznany za bezpieczny. Błonnik pokarmowy dzieli się na rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Ten rozpuszczalny jest łagodniejszy dla jelit i ich nie podrażnia w przeciwieństwie do tego nierozpuszczalnego. W dodatku jako prebiotyk sprzyja utrzymaniu pożytecznej flory jelit i odżywia dobroczynne bakterie. Ponadto może być stosowany jako substancja żelująca, zagęszczająca oraz stabilizująca. Jest odporny na różne pH i temperatury, więc dociera swobodnie do jelit.
Laktoferyna jest glikoproteiną, która znajduje się najobficiej w mleku matki tzw. colostrum. Stanowi również naturalny składnik występujący w różnych tkankach i narządach organizmu. Pełni różne funkcje, przede wszystkim przeciwdrobnoustrojowe i wzmacniające odporność oraz gospodarkę żelaza.

Korzystny wpływ arabinolaktanu i laktoferyny na jelita

Zarówno arabinogalaktan jak i laktoferyna są prebiotykami wspomagającymi utrzymanie równowagi jelit. Składnik z modrzewia wspomaga produkcję pożądanych bakterii jelitowych, takich jak Bifidobacteria i Lactobacillus. Za pomocą fermentacji arabinogalaktanu w jelicie grubym przez bakterie jelitowe wytwarzane są SCFA, czyli krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, takie jak: kwas propionowy, masłowy i octowy. One z kolei odżywiają komórki jelit aby mogły zapewniać integralność jelit i produkcję ochronnego śluzu. Laktoferyna także wspiera dobry stan błon śluzowych w organizmie, w tym jelit. Ponadto ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze w jelitach. Stanowi protekcję przed toksynami patogennych bakterii – LPS. W dodatku SCFA i laktoferyna działają przeciwzapalnie w środowisku jelit. Jak widać oba omawiane związki uzupełniają swoje ochronne funkcje wobec układu pokarmowego.1,2 Zastosowanie ich w pakiecie wraz z lekiem u pacjentów z chorobą uchyłkowatą jelit wzmocniło efekt terapii niż stosowanie samego leku. Połączenie to przede wszystkim lepiej uregulowało wypróżnienia u tych osób.

Arabinogalaktan i laktoferyna jako wsparcie odporności

SCFA wytwarzane za pośrednictwem arabinogalaktanu mają właściwości przeciwzapalne i są pośrednikiem między mikroflorą, a układem immunologicznym. Uczestniczą w regulacji produkcji różnych cytokin i eikozanoidów przez leukocyty. Wpływają na komórki odpornościowe, m.in. na różnicowanie komórek Treg oraz wzmacniają makrofagi i zwiększają toksyczność komórek NK wobec nieprawidłowych komórek np. nowotworowych lub zakażonych wirusem.  Zauważono ten efekt w badaniu Dion C. i wsp., gdzie podawano codziennie 4,5 g arabinogalaktanu przez okres 12 tygodni. U tych osób zwiększyła się zdolność obronna wobec zakażeń. Stwierdzono, że związek ten zmniejsza częstość zachorowania na przeziębienia o 23%. Ponadto zauważono, że arabinogalaktan może mieć bezpośredni wpływ na układ odpornościowy po przejściu ze światła jelita do tkanki limfatycznej – GALT, odpowiedzialnej nawet za 70% odporności w organizmie.
Natomiast laktoferyna pozytywnie wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego wrodzonego i nabytego. Głównie dlatego znajduje się w mleku matki, aby niemowlę mogło uzyskać z jej pokarmem wsparcie immunologiczne. Związek ten zabiera żelazo potrzebne do rozwoju różnym patogenom. Stąd m.in. jej właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe wobec wirusów np. HSV czy HPV-1. Wspomaga dojrzewanie komórek odpornościowych i nie pozwala bakteriom na tworzenie ochronnej tarczy – biofilmu.

Bez jelit nie ma odporności

Na podstawie opisu powyższych korzystnych właściwości omawianych substancji można wysnuć wnioski, że wzmacnianie jelit jednocześnie wzmacnia odporność. Począwszy od pożytecznych bakterii, m.in. Lactobacillus, które konkurują z tymi patogennymi (co wydzielają toksyny) o miejsce bytowania, po wspomniany układ limfatyczny (GALT). Probiotyczne bakterie potrafią regulować aktywność wielu komórek odpornościowych. Potrafią także produkować bakteriocyny-przeciwbakteryjne substancje. Odpowiednia szczelność jelit, możliwa dzięki SCFA także jest istotna, by niepożądane i niestrawione do końca składniki nie przedostawały się do krwi powodując reakcje immunologiczne. To z kolei może skutkować wystąpieniem alergii lub autoimmunologii przez tzw. mimikrę molekularną. Natomiast śluz w jelitach składający się z mucyn chroni przed toksynami i patogenami. Z kolei komórki jelit zawierają na swojej powierzchni przeciwciała IgA, których zadaniem jest wyłapywanie patogenów w śluzie. Z powodu tych różnych pozytywnych funkcji nieodzowne jest spożywanie prebiotyków, które są niezbędne do życia i funkcjonowania bakterii jelitowych.

Bibliografia:
Banasiewicz T., Paszkowski J., Borejsza-Wysocki M.: Skuteczność profilaktycznej terapii łączonej (rifaksymina alfa + prebiotyk arabinogalaktan z laktoferyną) na funkcje przewodu pokarmowego u pacjentów z rozpoznaną objawową niepowikłaną chorobą uchyłkową. PoL PRZEGL CHiR, 2019: 91 (4), 1-8
Kowalczyk P, Kaczyńska K, Kleczkowska P, Bukowska-Ośko I, Kramkowski K, Sulejczak D. The Lactoferrin Phenomenon-A Miracle Molecule. Molecules. 2022 May 4;27(9):2941
Kelly GS. Larch arabinogalactan: clinical relevance of a novel immune-enhancing polysaccharide. Altern Med Rev. 1999 Apr;4(2):96-103. PMID: 10231609.
Velikova T, Tumangelova-Yuzeir K, Georgieva R, i wsp.: Lactobacilli Supplemented with Larch Arabinogalactan and Colostrum Stimulates an Immune Response towards Peripheral NK Activation and Gut Tolerance. Nutrients. 2020 Jun 7;12(6):1706.
Dion C, Chappuis E, Ripoll C. Does larch arabinogalactan enhance immune function? A review of mechanistic and clinical trials. Nutr Metab (Lond). 2016 Apr 12;13:28.
Hardy H, Harris J, Lyon E, Beal J, Foey AD. Probiotics, prebiotics and immunomodulation of gut mucosal defences: homeostasis and immunopathology. Nutrients. 2013 May 29;5(6):1869-912.