Laktoferyna jest naturalnym składnikiem mleka, szczególnie na początku laktacji (w tzw. siarze – colostrum). Poza tym znajduje się w wielu narządach i komórkach organizmu, które potrafią ją wytwarzać. Można ją również dostać w formie preparatów w postaci kapsułek, proszku i w innych produktach spożywczych jako dodatek. Najczęściej jest ona wtedy pochodzenia bydlęcego, strukturą bardzo zbliżona do ludzkiej. Pełni wiele funkcji w organizmie. Często stosowana w celu wsparcia odporności lub gospodarki żelaza.
Właściwości laktoferyny
Wiązanie żelaza
Białko te zachowuje homeostazę żelaza w organizmie. Ze względu na swoją budowę ma zdolność do wiązania żelaza, nawet bardziej niż transferryna. Jest to odwracalny proces, który nie oznacza, że osoby z anemią powinny jej unikać, wręcz przeciwnie. Laktoferyna poprawia parametry żelazowe we krwi, m.in. poziom hemoglobiny, ferrytyny i dodatkowo zmniejsza stan zapalny w organizmie. Stosowanie samego żelaza przeciwnie, ma tendencje prozapalne, więc dobrą alternatywą jest laktoferyna. Tym bardziej, że w porównaniu z siarczanem żelaza, laktoferyna wykazała lepszą poprawę wspomnianych parametrów. Wspomoże ona wchłanianie tego pierwiastka.
Wiele osób skupia się na deficytach żelaza i ich uzupełnianiu, co jest ważne. Jednak należy wiedzieć, że również nadmiar jest szkodliwy. Zbyt dużo tego pierwiastka powoduje wzrost wolnych rodników. One z kolei szkodzą komórkom. Poza tym żelaza potrzebują patogeny do produkcji energii, podobnie jak człowiek.
Wzmacnianie funkcji obronnych organizmu
Nie bez powodu ten związek występuje w mleku kobiecym. Niemowlęta mają słabo rozwinięty układ odpornościowy, więc w sporej części korzystają z tego co dostaną od matki. Laktoferyna dba o ich odporność wrodzoną. Badania potwierdzają, że chroni je przed sepsą. Laktoferyna zabiera żelazo potrzebne do rozwoju patogenom. Związek ten ma szeroki wachlarz przeciwbakteryjnych właściwości wobec zarówno Gram – jak i Gram + bakterii. W dodatku nie pozwala im tworzyć własnej bariery ochronnej jaką jest biofilm. Ponadto działa przeciwwirusowo, ma zdolność wiązania się z otoczką wirusa co zaburza jego wnikanie i rozwój w organizmie.
Tyczy się to wielu wirusów, m.in.:
- HPV
- HSV-1 i HSV-2 (opryszczki pospolitej)
- HIV
- SARS-CoV-2.
Pobudza układ immunologiczny do produkcji cytokin. Sprzyja dojrzewaniu komórek odpornościowych, by mogły wykonywać swoje zadania.1 Znajduje się również w ślinie, która jest jedną z pierwszych barier ochronnych. Laktoferyna działa przeciwzapalnie zarówno miejscowo jak i w całym organizmie, co jest dodatkową zaletą. Sprawdzi się jako prewencja infekcji różnego rodzaju.
Korzystny wpływ na jelita
Ta glikoproteina jest również prebiotykiem, czyli pokarmem dla dobroczynnych bakterii. Działa pozytywnie na stan błon śluzowych, także jelit. Potrafi zapobiegać biegunce, a w jej trakcie – złagodzić przebieg. Chroni przed toksynami bakteryjnymi, tzw. LPS, a niemowlęta przed martwiczym zapaleniem jelit.
Jak już wcześniej opisano, dzięki swoim charakterystycznym cechom przeciwdziała zakażeniom przewodu pokarmowego pochodzenia:
- bakteryjnego
- wirusowego
- grzybiczego
- pasożytniczego
Wspomaga także terapię Helicobacter Pylori, obecnej w żołądku.
Reprodukcja i ciąża
Jedno wynika z drugiego, więc skoro glikoproteina ta korzystnie modyfikuje mikrobiom, to również pomoże w zwiększeniu płodności i podczas trwania ciąży. Dysbioza jelit zwiększa ryzyko poronienia lub wczesnego porodu. Zarówno doustnie i dopochwowo wspiera wzrost pożądanych bakterii. Stanowi też prewencję przed zakażeniami w narządach rodnych, które mogą wpływać na płodność.
Właściwości przeciwnowotworowe
Działanie przeciwnowotworowe laktoferyny jest ciekawe ze względu na jej selektywność w stosunku do komórek nowotworowych. Hamuje angiogenezę, proliferację, a wyzwala apoptozę, czyli śmierć patologicznych komórek. Właściwości antyoksydacyjne tej proteiny także są dobrą profilaktyką przed nowotworzeniem i uszkodzeniom DNA. Wsparcie adaptacyjnego układu immunologicznego uzupełnia poprzednie funkcje w działaniu antykancerogennym.
Inne właściwości
To cenne białko mleka przenika nawet do mózgu i ma potencjał neuroprotekcyjny. Może poprawiać stan zdrowotny osób z Alzcheimerem i Parkinsonem. Poza tym uczestniczy w regulacji metabolizmu lipidów i może redukować stłuszczenie wątroby. Zauważono także jej potencjał we wzmacnianiu kości. Dzięki opisanym powyżej wszechstronnym cechom, laktoferyna spowalnia proces starzenia się organizmu.
Bezpieczeństwo stosowania laktoferyny
Laktoferyna jest substancją zatwierdzoną przez EFSA i FDA, co nie dziwi, skoro mamy naturalnie ten składnik w organizmie i w mleku matki. Jedynie osoby z alergią na białka mleka krowiego nie mogą stosować tego związku z oczywistych względów. Można ją stosować wewnętrznie ale też zewnętrznie – miejscowo, z powodu swoich przeciwdrobnoustrojowych funkcji. Przeważnie występuje w dawkach 100-200mg na porcję, co wydaje się wystarczającą ilością, by osiągnąć benefity z jej przyjmowania.
Bibliografia:
Kowalczyk P, Kaczyńska K, Kleczkowska P, Bukowska-Ośko I, Kramkowski K, Sulejczak D. The Lactoferrin Phenomenon-A Miracle Molecule. Molecules. 2022 May 4;27(9):2941.
Rosa L, Cutone A, Lepanto MS, Paesano R, Valenti P. Lactoferrin: A Natural Glycoprotein Involved in Iron and Inflammatory Homeostasis. Int J Mol Sci. 2017 Sep 15;18(9):1985.
Zhao X, Zhang X, Xu T, Luo J, Luo Y, An P. Comparative Effects between Oral Lactoferrin and Ferrous Sulfate Supplementation on Iron-Deficiency Anemia: A Comprehensive Review and Meta-Analysis of Clinical Trials. Nutrients. 2022 Jan 27;14(3):543.
Kaplan M, Baktıroğlu M, Kalkan AE, Canbolat AA, Lombardo M, Raposo A, de Brito Alves JL, Witkowska AM, Karav S. Lactoferrin: A Promising Therapeutic Molecule against Human Papillomavirus. Nutrients. 2024 Sep 12;16(18):3073.
Cutone A, Rosa L, Ianiro G, Lepanto MS, Bonaccorsi di Patti MC, Valenti P, Musci G. Lactoferrin’s Anti-Cancer Properties: Safety, Selectivity, and Wide Range of Action. Biomolecules. 2020 Mar 15;10(3):456.