Urydyna należy do nukleotydów pirymidynowych, wchodzących w skład kwasów nukleinowych. Składa się z uracylu, zasady azotowej i rybozy. Urydyna jest związana z zachowaniem homeostazy organizmu, reguluje metabolizm glukozy, lipidów oraz aminokwasów i inne procesy życiowe. Spośród wszystkich produktów pirymidynowych urydyna występuje w największej ilości.

Urydyna – źródła i przyswajanie

W pewnych ilościach urydyna jest produkowana w wątrobie. Poza tym produkty bogate w urydynę to: wątroba (wołowa i wieprzowa), drożdże piwowarskie, piwo, owies, ryby (zwłaszcza śledź), grzyby (pieczarki, borowiki) i warzywa, szczególnie kapustne oraz brokuły. Urydyna jest wchłaniana z przewodu pokarmowego za pomocą dyfuzji lub przez specyficzne transportery urydyny. W postaci monofosforanu urydyny (UMP), czyli nukleotydu urydyny połączonego z resztą fosforanową, jest lepiej biodostępny od czystej urydyny. Stężenie urydyny jest regulowane poprzez różne czynniki: zachowania żywieniowe, fosforylazę urydyny (UPazę) i wyczerpanie ATP.

Urydyna – właściwości zdrowotne

Urydyna uczestniczy w transformacjach galaktozy. W formie glukozodifosforanu urydyny (UDP-glukoza) jest dawcą cząsteczek glukozy wykorzystywanych w syntezie glikogenu. Z urydyny powstaje fosfatydylocholina, czyli jeden z ważniejszych lipidów budujących błony, w tym komórek nerwowych. Natomiast z fosfatydylocholiny wytwarzana jest w organizmie acetylocholina, neuroprzekaźnik odpowiadający za m.in. zapamiętywanie. Dzięki dostarczaniu fosfatydylocholiny, urydyna pomaga nie tylko w tworzeniu błon, ale i dendrytów (wypustek nerwowych), które mogą wspomagać funkcje synaptyczne. Udowodniono, że suplementacja urydyną wspomaga proces zapamiętywania nowych informacji oraz ułatwia ich późniejsze odtworzenie. W dodatku przyjmowanie urydyny razem z choliną poprawia logiczne myślenie oraz pamięć wzrokową. W jednym z badań wykazano, że urydyna potrafi zwiększyć zdolności poznawcze nawet u osób z uszkodzonym hipokampem. Poza tym próby kliniczne udowodniły, że suplementacja tym związkiem poprawia jakość parametrów snu. W dodatku urydyna i jej pochodne zmniejszają cytotoksyczność i hamują wystąpienie polekowego stłuszczenia wątroby.

Istnieją doniesienia, że urydyna reguluje mitochondrialny łańcuch oddechowy za pomocą enzymu dehydrogenazy dihydroorotanowej (DHODH). Dysfunkcja mitochondriów jest jedną z przyczyn wielu chorób, więc urydyna może być stosowana jako lek terapeutyczny w chorobach mitochondrialnych. Związek ten uczestniczy między innymi w powstawaniu nowych połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi. Choć bezpośrednio nukleotydy pirymidynowe, w tym urydyna, nie mają działania przeciwbólowego czy przeciwzapalnego, to wykazano, że w uszkodzeniu nerwów poprawiają stan obejmujący obwodowy układ nerwowy. U zwierząt z indukowanym urazem zmiażdżeniowym wykazano, że podawanie nukleotydów przyspiesza naprawę aksonów i osłonki mielinowej regenerujących się włókien nerwowych i mięśniowych, co skutkowało poprawą szybkości przewodzenia włókien nerwowych. Wyniki badań przedklinicznych pokazały, że po podaniu nukleotydów następuje zwiększenie powierzchni i grubości mieliny aksonu, zwiększenie liczby neurofilamentów białek neurytycznych i zwiększenie stężenia fosfolipidów błony komórkowej neuronów, fosfatydyloetanoloaminy i fosfatydylocholiny. Urydyna jest biologicznie aktywną cząsteczką w mózgu, wpływającą zarówno na struktury jak i funkcje mózgu. Oprócz tworzenia błony neuronalnej urydyna wchodzi w interakcje ze specyficznymi receptorami urydyno-nukleotydowymi (receptory mózgowe P2Y2), które zajmują się kontrolowaniem różnicowania neuronów. Receptor P2Y2 ma motywy strukturalne, które promują interakcje z receptorami czynnika wzrostu, którego pobudzenie aktywuje sygnalizację NGF/TrkA co ma działanie neuroprotekcyjne. Takie właściwości są korzystne w chorobach neurodegeneracyjnych, w tym w chorobie Alzheimera, a niedobory w spożyciu urydyny mogą być skutkiem objawów neurologicznych. Badania wykazały, że u pacjentów z Alzheimerem poziomy urydyny są niższe w osoczu i/lub mózgach w porównaniu ze zdrowymi osobami w podobnym wieku. Kontrolowane badanie na 17 zdrowych osobach wykazało, że przyjmowanie urydyny zwiększa prekursory fosfolipidów błony mózgowej, co może mieć pozytywny wpływ na funkcje poznawcze.

W badaniu Negrão i wsp. na grupie 212 pacjentów z zespołem cieśni kanału nadgarstka leczonych kombinacją monofosforanu urydyny, kwasu foliowego i witaminy B12, zaobserwowano w ciągu 2 miesięcy zmniejszenie natężenia bólu w skali bólu z 17,5 pkt do 8,8 pkt, a podawanie NLPZ zmniejszono lub wycofano u 77,4% pacjentów. Wnioskiem z badania jest to, że wspomniane substancje w połączeniu redukują natężenie, rozległość dotkniętych obszarów i promieniowania bólu. Ponadto 6-tygodniowa suplementacja urydyny (500 mg dwa razy dziennie) u dzieci z chorobą afektywną dwubiegunową wykazała znaczne zmniejszenie objawów depresyjnych w stosunku do wartości wyjściowych.

Urydyna – dawkowanie

Zalecane dawkowanie czystej postaci urydyny to 500–1000 mg, monofosforanu urydyny 250–500 mg, a triacetylourydyny 25–100 mg na dzień.

Bibliografia:
Arbour CA, Imperiali B. Uridine natural products: Challenging targets and inspiration for novel small molecule inhibitors. Bioorg Med Chem. 2020 Sep 15;28(18):115661.
Durka-Kęsy M., Stępień A.:Rola witamin z grupy B oraz monofosforanu urydyny – substancji odżywczych w leczeniu bólu neuropatycznego. B. Łoza. Neuropsychiatria. ISSN 2080-4091. VOL. 10 (NR 1)/2018.
Mibielli MAN, Nunes CP, Goldberg H, Buchman L, Oliveira L, Mezitis SGE, Wajnzstajn F, Kaufman R, Nigri R, Cytrynbaum N, Cunha KS, Santos A, Goldberg SW, Platenik NC, Rzetelna H, Futuro DB, Da Fonseca AS, Geller M. Nucleotides Cytidine and Uridine Associated with Vitamin B12 vs B-Complex Vitamins in the Treatment of Low Back Pain: The NUBES Study. J Pain Res. 2020 Oct 13;13:2531-2541
https://examine.com/supplements/uridine/research/#PlYgaQm-sources-and-structure-1
Baumel BS, Doraiswamy PM, Sabbagh M, Wurtman R. Potential Neuroregenerative and Neuroprotective Effects of Uridine/Choline-Enriched Multinutrient Dietary Intervention for Mild Cognitive Impairment: A Narrative Review. Neurol Ther. 2021 Jun;10(1):43-60.
Zhang Y, Guo S, Xie C, Fang J. Uridine Metabolism and Its Role in Glucose, Lipid, and Amino Acid Homeostasis. Biomed Res Int. 2020 Apr 14;2020:7091718.