Do kompleksu witamin z grupy B należą: tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (B3), kwas pantotenowy (B5), pirydoksyna (B6), biotyna (B7), kwas foliowy (B9) i kobalamina (B12). W kompleksach witamin z grupy B często są zawarte jeszcze cholina (witamina B4) i inozytol (witamina B8), które są obecnie zwane substancjami witaminopodobnymi. Muszą być codziennie dostarczone z dietą i szybko potrafią się wyczerpywać. By układ immunologiczny mógł odpowiednio pracować to musi być odżywiony. Wszelkie deficyty niekorzystnie wpłyną na jego pracę. Niedobór witamin B zaburza działanie wrodzonego i nabytego układu odporności.
Witaminy z grupy B – źródła i ryzyko niedoborów
Omawiane witaminy są zawarte w różnych ilościach w:
- mięsie, przetworach mięsnych i rybach
- pełnoziarnistych produktach zbożowych
- nasionach roślin strączkowych
- warzywach
- orzechach
- produktach nabiałowych
- drożdżach i jajkach
czyli w niemal każdym produkcie nieprzetworzonym lub niskoprzetworzonym. Wydaje się, że są to produkty powszechnie spożywane w społeczeństwie. Jednak nie oznacza to, że dzienna dawka cennych witamin zaspokoi zapotrzebowanie organizmu, który codziennie przeprowadza wiele skomplikowanych procesów. Tym bardziej, że związki są wrażliwe na światło i wysoką temperaturę, więc ich ostateczna ilość w gotowym daniu może być niska.
Tiamina, ryboflawina, niacyna – podstawa dla różnych procesów
Niektóre komórki odpornościowe wytwarzają energię głównie poprzez cykl TCA (kwasów trikarboksylowych), który jest zależny od obecności tiaminy. W makrofagach tiamina zmniejsza wydzielanie cytokin o potencjale prozapalnym. Ponadto tiamina ma działanie antyoksydacyjne na neutrofile. Ryboflawina wraz z niacyną również mają potencjał antyoksydacyjny. Ich deficyt to zwiększona produkcja cytokin i wolnych rodników, co może uszkadzać różne tkanki, w tym komórki odpornościowe. Bez witaminy B2 pożeranie patogenów jest upośledzone. Natomiast bez tej trójcy składników odżywczych zaburzony staje się metabolizm pozostałych witamin (B6, B9, B12).
Pirydoksyna, kwas foliowy, kobalamina – podstawa metylacji
Witaminy te niezbędne są dla cyklu metylacji. Ich deficyt powoduje zwiększenie homocysteiny, która zwiększa stan zapalny organizmu i niszczy DNA. To z kolei może skutkować nowotworzeniem, co również świadczy o upośledzeniu układu immunologicznego. Metylacja odpowiada za pobudzanie lub uśpienie różnych procesów w zależności od panujących warunków i potrzeb. Upośledzenie odporności może być konsekwencją zaburzenia tego mechanizmu. Kwas foliowy uczestniczy w odpowiedzi przeciwciał na antygeny, a kobalamina reguluje funkcje układu odpornościowego, szczególnie te o właściwościach przeciwwirusowych. Z tego względu witamina B12 może pomóc w leczeniu COVID.
B-complex jako energia dla komórek odpornościowych
Kompleks witamin umożliwia tworzenie kofaktorów nasilających wszelkie reakcje biochemiczne. Dzięki temu możliwa jest produkcja energii, synteza DNA, przetwarzanie węglowodanów, białek i tłuszczów. Te procesy są także potrzebne bakteriom jelitowym. Z kolei one są podstawą do sprawnego działania układu immunologicznego i tkanki GALT zawierającej komórki odpornościowe. Doenergetyzowane komórki odpornościowe mogą wykorzystać swoją pełnię potencjału. Bez produkcji energii wszystko spowalnia, ulega osłabieniu.
Jaki B-complex wybrać?
Wykazano, że przyjmowanie B-complexu pozytywnie wpływa na odporność. Ich potencjalny nadmiar zostanie wydalony z moczem. Kompleks witamin z grupy B godny uwagi ma zawartość postaci metylowanych B9 i B12. Skład, czyli ilość dodatków i wypełniaczy w tabletce lub kapsułce również ma znaczenie zdrowotne, im mniej dodatków i im bliższy naturze skład (np. kapsułka z celulozy roślinnej) tym lepiej.
Bibliografia:
CT, Rodionov DA, Osterman AL, Peterson SN. B Vitamins and Their Role in Immune Regulation and Cancer. Nutrients. 2020 Nov 4;12(11):3380.
Mikkelsen K, Prakash MD, Kuol N, Nurgali K, Stojanovska L, Apostolopoulos V. Anti-Tumor Effects of Vitamin B2, B6 and B9 in Promonocytic Lymphoma Cells. Int J Mol Sci. 2019 Aug 1;20(15):3763.
Mittelstaedt NN, Becker AL, de Freitas DN, Zanin RF, Stein RT, Duarte de Souza AP. DNA Methylation and Immune Memory Response. Cells. 2021 Oct 29;10(11):2943.
Batista KS, Cintra VM, Lucena PAF, Manhães-de-Castro R, Toscano AE, Costa LP, Queiroz MEBS, de Andrade SM, Guzman-Quevedo O, Aquino JS. The role of vitamin B12 in viral infections: a comprehensive review of its relationship with the muscle-gut-brain axis and implications for SARS-CoV-2 infection. Nutr Rev. 2022 Feb 10;80(3):561-578.
Sharma V, Rodionov DA, Leyn SA, Tran D, Iablokov SN, Ding H, Peterson DA, Osterman AL, Peterson SN. B-Vitamin Sharing Promotes Stability of Gut Microbial Communities. Front Microbiol. 2019 Jul 2;10:1485.